ژوهش: موبد دکتر جهانگیر اشیدری
تهیه و تنظیم: دکتر ماهیار اردشیری ـ با همکاری دکترخسرو دبستانی
انتشارات: انجمن زرتشتیان شریف آباد اردکان مقیم مرکز(اشا)-1383
-نخست وجه تسمیه اردکان را میبینیم:
واژه اَرد که در«اردکان» بهکار رفته از واژهی سپندینهی «ارد» اوستایی است که اضافه شدن «کان»( معدن – جایگاه) رویهم «مکان سپندینه» معنی میدهد. همچنین در زمان قدیم دلاوران و جنگجویان در این منطقه میزیستهاند و این منطقه به نام اردکان یعنی مرکز دلاوری معروف شده و چون در زمان حملهی تازیان مدافعان زرتشتی به سرکردگی اردشیر نام در کوههای اردکان سنگر گرفته و با تازیان میجنگیدند و از اینرو این قلعه بهنام «قلعهی اردشیر» نامیده شده است و از آنزمان این منطقه را اردکان نامیدند.
اگر بانیان اردکان را زرتشتیان بنامیم؛... ارد(اشا) به معنی خوشبختی دارایی و خواسته و نام بیست و پنجمین روز ماه است بنابراین سرزمین اردکان را مرکز مردمان خوشبخت دانستهاند.
- در بخش «آگاهی بیشتر از شریفآباد از بازتاب نامههای متبادله» نامههایی دیده میشود که بین جامعهی دستوران شرفآباد و ترکآباد با پارسیان هند ردوبدل میشده است. در نامهای این قسمت جلب نظر میکند:«که احوال ایرانزمین در غایت پریشانی و آشفتگی و گرانی و تنگی طعام وظلم تعدی آن چنانست که شرح در این طومار نمیگنجد، نگر که پادشاه دین و دنیا پناهی به ظهور رسد...»
-بخش «از لابلای نامهها» با این جملهها آغاز میشود: فرار سههزار نفر از زرتشتیان خراسان و پناهگرفتن آنها در یزد میباشد که بهواسطهی ظلم وفشار، بخش شمالی ایران از آن زمان به بعد از وجود زرتشتیان ظاهراً خالی میگردد. طبق یک خبر بسیاری از زرتشتیان ان صفحات از آن زمان به بعد مانند کلیمیان در لباس دیگر به دین خود باقی و مراسم وآداب آیینی را پنهانی بهجا آورده و اغیار را دربین خود راه نمیدهند.
تاریخ شریفآباد اردکان و انجمن زرتشتیان شریفآباد، نوشته شادروان موبد رستم بلیوانی بخش دیگری از کتاب است. در این بخش آمده است:«نام بانی شریفآباد را عدهای شرفشتردار و بعضی شهریارزرتشتی میدانند و معتقدند نام قبلی آن شهریارآباد بوده است و بعداً به شرفآباد و شریفآباد تغییر نام یافته است.»
در ادامه آمده است که: کمکم موبدان زرتشتی کسنویهی یزد، دستوران شیراز واصفهان به روستای ترکاباد که در پنج کیلومتری اردکان است، آمده و در اندک زمانی ترکاباد به مرکز دینی زرتشتیان و نشیمنگاه دستوراندستور ایران تبدیل گردید. اکنون در ترکآباد هیچ خانوادهی زرتشتی زندگی نمیکند و معلوم نیست از چه زمانی و به چه علتی زرتشتیان آنجا را ترک کرده و به شریفآباد نقل مکان کردهاند.
آتش ورهرام، دخمه، گهنبار و چگونگی برگزاری آن، آداب و مراسم چوبزنی، هیرومبا، مهرایزد ومهرگان بخشهایی است که دربارهی آنان سخن گفته شدهاست.
در ادامهی کتاب به چگونگی شکلگیری پیران و جاهای سپندینهی زرتشتیان اشارهشدهاست.
درمهر شریفآباد، درمهر احمدآباد، شاهورهرامایزد شریفآباد، پیر شاهفریدون، شاهمهرایزد، پیرمرادیا پیر دادار اورمزد،پیر شاه تشتر ایزد وپیر شاه اشتاد ایزدمکانهایی است که به توضیح آنها پرداخته شده است.
مراسم هیرومبا، جشن هوزرو، روز وه، پیوند همسری، دستمال بسته، چمارو، کلانتران زرتشتی، ... عنوانهایی است که هرخوانندهای را برای دریافت آگاهی بیشتراز آیینهای زرتشتی به سوی خود میکشاند.
منبع : امرداد
نظرات شما عزیزان: